“Yabancı yatırımcı bekle-gör modunda”

APlus Yönetici Ortağı Volkan Yiğit Bloomberg HT’de yayınlanan Üst Düzey programında Arzu Maliki’nin konuğu oldu.

Yenilenebilir enerji ve fosil yakıtlardaki en son gelişmeler hakkında bilgi veren Yiğit, “Ülkemizde son yıllarda yeşil enerjide atılan adımların meyvesini yemeye başlıyor, küreselde de ülkelerin birçoğu yenilenebilir enerji hedeflerine stratejileri geliştirdi ve adımlar atıyor fakat öyle bir oyuncu var ki Çin tek başına kömür odaklı yani kömürden elektrik üretim odaklı büyümesiyle herkesin yaptığı pozitif katkıyı negatife çevirebiliyor” dedi.

Kömürün elektrik üretimindeki toplam payının yüzde 40 seviyesinde olduğunu belirten Yiğit sözlerine şöyle devam etti:

“Dünyada bunun büyük kısmı Çin’den geliyor. Çin’de kömürün elektrik üretimindeki payı yüzde 60 civarında, Çin’in kömürden elde ettiği elektriğin miktarı Türkiye’nin geçen sene tükettiği toplam elektrik miktarının 16 katı. Tabii Çin rüzgar ve güneşte de çok hızlı adımlar atıyor ve Türkiye’nin toplam kurulu gücünün 5 katı kadar yatırımları var. Ama emisyon miktarı olarak verdiği zararı diğer ülkelerin yatırımları kompanse etmeye çalışıyor. Türkiye’de de güneş tarafında 16 bin megavatta yaklaştı, rüzgârda 13 bin megavat seviyesindeyiz. Özellikle 3 yıldır sürdürülen politikalar güneşin önünü biraz daha açtı. Bu dönüşümü tetikleyen iklim krizi, İstanbul yine çok sıcak, yüksek sıcaklık seviyelerini görüyoruz. Bu yıl rekor sıcaklıklarla beraber rekor tüketimleri de gördük. İklim krizi hem aşırı doğal olaylarla şoklar yaratabiliyor ve yaz aylarında da aşırı elektrik tüketimine neden oluyor. Elektrik tüketiminde 2024’te yine yeni rekorlara imza attık. Hem sanayide hem de turizmdeki soğutma ihtiyacı ile 60 bin megavat saatlik zirve talebe ulaştık. Hedef her yıl 1500 megavat rüzgâr, 3500 megavat güneş kapasitesi kurulması yönünde. Bu yılın ilk 7 ayında güneşte 1600 megavatlık kurulu güç ekledik bu da çok iyi bir seviye. Şu anda lisanssızda iyi bir büyüme var ama şu anda hem iletim hem de dağıtım sisteminde yeni kapasiteler açılmalı, büyük yatırımlar yapmalıyız”

“Bankalar projelere daha fazla öz sermaye yatırmanızı istiyor”

Maliyetlerdeki artış hakkında da bilgi veren Yiğit, bankaların projelere daha fazla öz sermaye yatırılmasını istediğini söyledi ve ekledi:

Yiğit, “Güneşte maliyet her yıl azalmaya devam ediyor. Hem yerli panel üretimi sayesinde hem de bataryalarda maliyetler düştü. Rüzgârda da maliyetler düştü ama kısıtlı kaldı çünkü pandemi zamanında tedarik zincirinin bozulması en çok rüzgârı etkiledi. Şu anda aslında biraz daha toparlamaya başladı. Tabii Türkiye’de finansman maliyetleri daha yüksek, bankalar projelere daha fazla öz sermaye yatırmanızı istiyor. Eskiden yüzde 20 öz sermaye, yüzde 80 borçla yaptığınız projelerde şimdi buradaki öz sermaye daha da yukarı çıktı” dedi.

“Yabancı yatırımcı bekle-gör modunda”

Sektördeki yabancı yatırımcı eğiliminin izle bekle modunda olduğunun altını çizen Yiğit, “Son 5 yılda sektörden birçok yabancı yatırımcının çıktığını gördük maalesef, bazıları farklı ülkelere gitmek istediğinden bazıları belki doğru değeri buldu ve satıp çıkmak istedi. Ama bu arada çok büyük bir yatırımcıda geçen sene Türkiye’ye geldi yüzde 50-50 ortaklıkla. Şu anda yabancı yatırımcı bekle ve gör modundalar. Piyasanın, desteklerin ve süreçlerin nereye gittiğini izliyorlar, piyasa risklerine bakıyorlar işte kur riski ve regülasyonlar gibi…İlgi var ama bekleme modunda. Kuzey Avrupa, Ortadoğu’dan ilgi var. Artık Türk enerji yatırımcısı da yurtdışına yatırım yapıyor Doğu Avrupa yoğunluklu” dedi.

Son olarak Yiğit elektrik üretimi ve maliyetler için, “Şimdi ne kadar yenilenebilir enerjiye yatırım yaparsak elektrik fiyatı da o kadar ucuzlar. Elektrik tarifelerinin zamlanmasının direk enflasyona etkisi var, burada piyasada belirleyici olan doğalgaz santralleri önemli, doğalgaz santrallerinin maliyeti 2022’de aylık olarak bin dolara kadar geldi ama bizim alışık olduğumuz seviyeler 300 dolar civarı yani çok artış oldu. Bu da savaştan dolayı Rusya-Ukrayna savaşından dolayı oldu. Burada gerçek bedeli ödeyen tek tüketici sanayici. Bizde kurlarda hızlı yükseldi yani Türk Lirası maliyetlerde arttı. Elektriğin gerçek bedelini ödeyen tek müşteri sanayici. Konutlarda çok yüksek sübvansiyon uyguluyoruz, şu anda doğalgazda sübvansiyon azaldı ama elektrikte arttı. Sübvansiyon şampiyonu elektrik. Özellikle doğalgaz ve termik santrallerde refinansman arttı” değerlendirmesini yaptı.